ตอนที่ ๑  เรียนรู้เรื่องราว กรุงเทพฯ - นนท์ บนเส้นทางนิราศพระบาท
 

          ความสำคัญ       ในปี พ.ศ. ๒๐๙๒  พระมหาจักรพรรดิ์  โปรดเกล้า ฯ ยกบ้านตลาดขวัญเป็น  เมืองนนทบุรี  โดยมีวัดหัวเมืองเป็นเขตเหนือ (วัดหัวเมืองร้างแล้ว   ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของโรงพยาบาลพระนั่งเกล้า)วัดท้ายเมืองเป็นเขตใต้้   ยังคงอยู่ถึงปัจจุบัน   สาเหตุที่ทรงสร้างเมืองขึ้นใหม่เนื่องจากในครั้งสงครามพระศรีสุริโยทัยขาดคอช้าง ราษฎรหนีภัยสงครามมาแล้วไม่กลับอยุธยา ซึ่งจะเป็นการยากแก่การรวมพล

            พ.ศ. ๒๑๗๘  พระเจ้าปราสาททอง   โปรดเกล้า ฯ ให้ขุดคลองลัดจากใต้วัดท้ายเมือง ไปทะลุออกตรงบริเวณหน้าวัดเขมา ฯ   คลองขุดใหม่
แห่งนี้กลายเป็น แม่น้ำเจ้าพระยาเช่นปัจจุบัน   ส่วนแม่น้ำสายเดิมกลายเป็นคลองอ้อม  เมื่อน้ำเปลี่ยนทาง ทำให้ข้าศึกประชิดอยุธยาได้ง่าย   สมเด็จ
พระนารายณ์มหาราชจึงโปรดเกล้าฯ  ให้สร้างป้อมปราการตรงปากคลองอ้อมและให้ย้ายเมืองนนทบุรีไปไว้ที่ปากคลองอ้อม

             สมัยรัชกาลที่ ๓  ความสำคัญของป้อมปราการแห่งนี้หมดไป  จึงโปรดเกล้า ฯ   ให้รื้อป้อมบางส่วนแล้วนำอิฐไปสร้างวัดเฉลิมพระเกียรติวรวิหาร  ต่อมาในรัชกาลที่ ๕ โปรดเกล้า ฯ ให้ย้ายเมืองนนทบุรีกลับมาที่ตลาดขวัญเช่นเดิม
  
             ในปีพ.ศ.๒๔๗๑ ตรงกับสมัยรัชกาลที่ ๗ ได้ย้ายส่วนราชการจากตลาดขวัญมาตั้งที่โรงเรียนราชวิทยาลัย ( ศาลากลางตรงหอนาฬิกา)  และในปี  พ.ศ. ๒๕๓๕    ได้ย้ายส่วนราชการไปอยู่ที่ถนนรัตนาธิเบศร

ข้อมูล  :    สัณห์  ภาวิต  นิทาน  ๔  ภาค  ภาคกลางและภาคตะวันออก  น. ๑๑๙
          :   วัฒนธรรมพัฒนาฯ   จังหวัดนนทบุรี  น. ๓๑